Lược sử

Trí Giác Cung – Địa Linh Động thuộc Tòa Thánh Tây Ninh ở ấp Trường Thiện, xã Trường Hòa, huyện Hòa Thành, cách Tòa Thánh Tây Ninh khoảng 3 km về hướng Đông Nam, dùng làm tịnh thất cho cả nam và nữ phái. Trên lộ Trung Hòa, có hai bảng hiệu trước cổng vào Đền Thờ Đức Mẹ và Hộ Pháp Đường, bên tả và hữu đều có đề chữ “Đạo Pháp Vô Biên”. Chính giữa hai cổng ấy là Tòa Trí Giác Cung có cổng vào riêng biệt. Trí Giác Cung là một tòa nhà biệt lập, có khuôn viên riêng biệt nhưng cùng chung một vòng rào bao bọc với đền thờ Phật Mẫu. Trên chính diện Trí Giác Cung có đôi liễn:

Trí linh quán thế Thiên cơ đạt,
Giác huệ siêu phàm Đạo pháp thông.

Khu đất nầy trước kia là cơ sở của trường Quy Thiện, do ông Giáo Thiện Đinh Công Trứ quy tụ các bạn đạo Minh Thiện Đàn ở Phú Mỹ (Mỹ Tho) về Tòa Thánh, sáng lập vào ngày 26 tháng 9 Quý Mùi (24-10-1943). Trường Quy Thiện có các cơ sở Phước thiện như Nhà Minh Thiện, Khách Thiện đường, Học đường, Y tế, Bảo sanh, Dưỡng đường, cơ sở nông tang, công nghệ, thương mãi. Đặc biệt có đền thờ Đức Phật Mẫu, Cửu vị Tiên Nương, và Bạch Vân Động chư Thánh. Ngày 14 tháng 8 năm Bính Tuất (09-9-1946), Đức Phạm Hộ Pháp tổ chức rước Long vị Đức Phật Mẫu cùng lư hương và đất thiêng tại Đền Thờ Phật Mẫu ở Quy Thiện Đường về thờ nơi Báo Ân Từ trong nội ô Tòa Thánh. Nghi thức lễ tiếp rước diễn ra thật long trọng, có bàn hương án, long mã, dùng hai dàn nhạc, hai bộ lễ, có đủ Lôi Âm Cổ và Bạch Ngọc Chung, chức sắc Hiệp Thiên Đài, Cửu Trùng Đài đủ ba phái, và Phước Thiện. Đền Thờ Phật Mẫu tuy bằng cây lợp lá nhưng đây là Đền Thờ Phật Mẫu đầu tiên của đạo Cao Đài Tây Ninh sau 21 năm khai đạo. Ngày mùng 01 tháng 02 năm 1947 (Đinh Hợi), Đại lễ cúng Đức Phật Mẫu đầu tiên được tổ chức tại Báo Ân Từ, sau khi quả Càn Khôn được đưa về thờ tại Tòa Thánh.

Ở Quy Thiện, Đền thờ Phật Mẫu được khánh thành vào ngày 16&17 tháng 7 Mậu Tý (20&21-8-1948). Một tháng sau cuộc lễ khánh thành Đền Phật Mẫu, do sự cho phép của Đức Hộ Pháp, lễ Hội Yến Diêu Trì Cung cũng được tổ chức lần đầu tiên sau 22 năm khai đạo. Kể từ lúc ấy, lễ Hội Yến Diêu Trì Cung cũng được tổ chức hàng năm tại Đền thờ Phật Mẫu trong trường Quy Thiện vào đêm 14 tháng 8. Còn nơi Báo Ân Từ trong Tòa Thánh thì cúng Hội Yến Diêu Trì Cung vào đêm Rằm tháng 8 và khởi lễ lúc 10 giờ khuya. Ở các Điện thờ Phật Mẫu ở địa phương không được thiết lễ Hội Yến Diêu Trì Cung.

Sau khi Ông Đinh Công Trứ mất, qua bốn đời cai quản, vào ngày 5 tháng Chạp năm Giáp Ngọ (29-12-1954), do huấn lệnh số 285/VP-HP, Đức Phạm Hộ Pháp chánh thức chuyển đổi Trường Quy Thiện thành một cơ sở tịnh thất gọi là Trí Giác Cung – Địa Linh động để quy tụ có cả nữ phái vào tu tịnh, gìn giữ nguyên bổn chơn truyền với phương tu Chơn. Người tu không nhận lãnh tước phẩm theo như Thánh lịnh ban hành ngày 16-01 Kỷ Sửu (13-02-1949) quy định: “Chư vị hảo tâm hiến công quả tại trường Quy Thiện không nhận lãnh tước phẩm chi hết. Cả thảy công quả nam phụ lão ấu chỉ giữ bổn phận tín đồ, tùng lịnh Hội Thánh mà thi hành chủ nghĩa cao khiết cho tới ngày về thiêng liêng vị mà thôi.”

Sau đó, lần lượt Hộ Pháp Đường được tôn tạo, Trí Giác Cung được xây dựng theo kiểu độc diện, mặt tiền hướng ra lộ Trung Hòa, không có hậu điện. Mặt sau đâu hậu với Đền thờ Phật Mẫu. Trí Giác Cung có tầng ngầm như Trí Huệ Cung, có vòng rào biệt lập nhỏ bé chỉ vừa với khung cảnh tòa nhà Trí Giác Cung. Đến nay, Trí Giác Cung chưa được khánh thành. Đức Hộ Pháp đã định vị Thời Quân Khai Pháp Trần Duy Nghĩa đến trấn nhậm tại Trí Giác Cung – Địa Linh Động. Sau khi vị Thời Quân Khai Pháp quy thiên, lập vị thờ tại tòa nhà Trí Giác Cung nầy.

Về sau, trong ba năm ròng rã, ở nơi Trí Giác Cung, Đền thờ Phật Mẫu được xây dựng kiên cố theo kiểu Thánh thất có hai tầng, có lầu Chuông, lầu Trống, lễ an vị tổ chức ngày 19-12 Bính Ngọ (29-01-1967). Tầng trên thờ Đức Chí Tôn là để tượng trưng, không cúng đàn vía. Tầng dưới thờ Đức Phật Mẫu, ở hai bên thờ Cửu vị Nữ Phật, Bạch Vân Động chư Thánh. Chỉ có ở Trí Giác Cung và Tòa Thánh Tây Ninh mới có Đền thờ Phật Mẫu. Ở địa phương, bên cạnh các Thánh thất Tây Ninh thường có Điện thờ Phật Mẫu. Ở các Hội Thánh của các hệ phái khác, cạnh Tòa Thánh là Diêu Trì Bửu Điện để thờ Phật Mẫu, ở địa phương, cạnh Thánh thất không có cất Diêu Trì Bửu Điện. Đức Khai Pháp Trần Duy Nghĩa là người đầu tiên vào nhập tịnh trong Trí Giác Cung.